娘是什么意思| petct是什么检查| 锑对人体有什么危害| 查输卵管是否堵塞要做什么检查| 军用水壶为什么是铝的| 核辐射是什么意思| 10月11日是什么星座| 小儿风寒感冒吃什么药最好| 尿蛋白2加是什么意思| 症瘕痞块是什么意思| 吃了阿莫西林不能吃什么| mbi是什么意思| 怀孕前三个月为什么不能告诉别人| 阿哥是什么意思| 回乡偶书的偶书是什么意思| 什么品牌的帽子好| 总放屁还特别臭是什么原因| 臭氧是什么味道| 什么危不什么| 蓝瘦香菇是什么意思| 煮毛豆放什么调料好吃| 银环蛇咬伤后什么症状| 吃什么水果对心脏有好处| 吃什么会影响验孕棒检验结果| 马太效应什么意思| 朝鲜人一日三餐吃什么| 结节性硬化症是什么病| bug是什么意思中文翻译| 伽马射线是什么| 山五行属什么| 端午节安康是什么意思| 1d是什么意思| 1月1日是什么日子| 坐飞机需要带什么证件| 小便白细胞高是什么原因| 初潮是什么意思| 早上打喷嚏是什么预兆| 回奶吃什么药| 时机是什么意思| 增加胃动力最好的药是什么药| 夏天摆摊适合卖什么| 幽门螺旋杆菌挂什么科| 你是什么| 牙疼吃什么食物| dm是什么病| scc是什么检查项目| 乳腺增生不能吃什么| 芍药什么时候开花| 干是什么意思| 凝神是什么意思| pv是什么意思| 无印良品属于什么档次| 霉菌性阴道炎用什么药好| 阉了是什么意思| 7月13日是什么节日| 内分泌失调吃什么药好| 真丝姆米是什么意思| 羊肉放什么调料| 鱼缸底部铺什么好| kb是什么意思| 机不可失的下一句是什么| 夏季吃什么| 咳嗽有什么特效药| 梦见吃杨梅是什么意思| 钻牛角尖是什么意思| 做梦梦见捡钱是什么意思| 人不出汗是什么原因| 视频是什么意思| 关我什么事| 天蝎座是什么象星座| 缺铁吃什么药| x58主板配什么cpu| 肚子胀不消化吃什么药| 验孕棒什么时候测最准确| ash是什么牌子| 头顶发热是什么原因| 规培证有什么用| 什么是安全期和排卵期| 吃伟哥有什么副作用| 迷津是什么意思| 11楼五行属什么| 淋球菌培养是检查什么| 为什么不说话| 胰岛素抵抗吃什么药| 盆腔炎是什么原因引起的| 什么是植物神经| 观音菩萨什么生肖| 释然是什么意思| 肌酸什么时候喝比较好| 三七粉主要治疗什么病| 县宣传部长是什么级别| 尿酸高什么水果不能吃| 立冬和冬至什么区别| 楞严神咒是什么意思| aurora是什么牌子| 神经衰弱看什么科| 矿泉水敷脸有什么作用| 育婴师是干什么的| 女用避孕套是什么样的| 了是什么词性| 兔子的天敌是什么动物| 子宫肌瘤吃什么中药可以消除掉| 白完念什么| 右膝关节退行性变是什么意思| 淋巴细胞降低说明什么| 吃什么流产最快| 什么是皮肤病| 天天都需要你爱是什么歌| 男性乳头疼是什么原因| 课代表是什么意思| 园五行属什么| 是什么原因| 日久生情什么意思| 猫咪打呼噜代表什么| 治白内障用什么药最好| 食用棕榈油是什么油| 肤浅什么意思| 奶盖是什么| 八月十一号是什么星座| 焦点是什么| dha什么牌子最好最安全| 12月27日是什么星座| 量程是什么| 男才女貌是什么意思| 火龙果跟什么榨汁好喝| 头昏脑涨是什么原因| 孕妇吃什么好| bp是什么意思医学上面| 甲状腺减退什么症状| 猫咪的胡须有什么作用| 银饰发黑是什么原因| 半岛铁盒是什么| 用凝胶排出豆腐渣一样的东西是什么原因| 夏天穿什么衣服| 局级是什么级别| 优雅知性是什么意思| asmr是什么意思| 手作是什么意思| 什么止痛药效果最好| 吃薄荷叶有什么好处和坏处| 富三代是什么意思| 认知是什么意思| 龙舌兰是什么酒| 口腔溃疡吃什么药好的快| 佛跳墙是什么菜系| 牙结石有什么危害| 小白加小白等于什么| 黑松露是什么东西| 后脑勺白头发多是什么原因| 巨是什么结构| 粉条炖什么好吃| 精华液是干什么的| 三道鳞是什么鱼| 夏天吹空调感冒了吃什么药| jackie是什么意思| 胃糜烂和胃溃疡有什么区别| 脑子萎缩是什么原因造成的| 梅毒抗体阳性说明什么| 蟹黄是螃蟹的什么东西| 海选是什么意思| 莫言是什么学历| 条件致病菌是什么意思| 黑户是什么意思| c14呼气试验是检查什么的| 氨基酸的作用是什么| img是什么意思| 四点半是什么时辰| below是什么意思| 肺结核可以做什么运动| 婴儿什么时候开始说话| 盆腔炎是什么引起的| 年岁是什么意思| 10是什么星座| 2月11日什么星座| 为什么人一瘦就会漂亮| 行动派是什么意思| 口加才是什么字| 二尖瓣钙化是什么意思| 为什么不| 坐月子吃什么下奶最快最多最有效| 妈妈的舅舅叫什么| 什么风什么什么| 人为什么会自杀| 7月22日是什么星座| 暑假是什么时候| 梦见男婴儿是什么意思| 气管小憩室是什么意思| 痣为什么会越来越多| 飞机下降时耳朵疼是什么原因| 更年期吃什么| 小腿肚酸胀是什么原因| 下眼睑浮肿是什么原因| 伤口用什么消毒最好| 什么会导致铅中毒| 种植牙是什么| 睡不着觉吃什么药效果好| 960万平方千米是指我国的什么| 酒花是什么| 连续放屁是什么原因呢| 内眼角越揉越痒用什么眼药水| 美林是什么药| 吃什么补营养最快| 转氨酶高吃什么药好| 术后吃什么水果| 起什么转什么成语| 环比是什么意思| 孩子睡觉磨牙是什么原因| 拉架棉是什么面料| 骨皮质断裂是什么意思| 经期上火了吃什么降火| 愿君多采撷是什么意思| 冶阳萎什么药最有效| 盐为什么要加碘| 一什么凉席| 早上起来嘴巴苦是什么原因| 鸟进屋有什么预兆| 麻是什么植物| 锁钥是什么意思| 做水煮鱼用什么鱼最好| 扑热息痛又叫什么名| 长生殿讲的是什么故事| 炒牛肉用什么配菜| 西柚是什么季节的水果| 女人耳垂大厚代表什么| 阴道变黑是什么原因| 91是什么意思| 合加羽念什么| 没壳的蜗牛叫什么| 紫微斗数是什么| 2.4号是什么星座| 足三里在什么位置图片| 小鸟站在高压线上为什么不会触电| 胃ca是什么意思| 肾的功能是什么| 殊胜的意思是什么| 胃不好能吃什么| 嗓子有异物感堵得慌吃什么药| 捕风捉影是什么意思| 188是什么意思| 春风十里不如你什么意思| 梦见摘桑葚是什么意思| 肝占位是什么意思| 打完升白针有什么反应| 扫描件是什么意思| 肝肾不足吃什么中成药| cc是什么| 鼻子流黄水是什么原因| 蜈蚣是什么样的| 苡字取名寓意是什么| 特发性震颤是什么病| 炖鸡汤放什么调料| 吃的少还胖什么原因| 肛门痒挂什么科检查| 人为什么会老| 但闻人语响的但是什么意思| 甘油三酯高是什么原因引起的| 囟门什么时候闭合| 什么是个体工商户| 什么的金边| 菩提子手串有什么好处| 药物流产后需要注意什么| 破屋是什么意思| 什么样的痣需要切除| 芡实和什么搭配最好| 百度Перейти к содержанию

[感悟]完美邂逅“优就业”,一家靠谱的

Босьт?ма Wikipediaысь
Печатя версияыс сэсся абу и вермасны лоны торк?мъяс. П?жалуйста, выльм?д?й браузерлысь закладкаясс? да в?дитч?й браузерл?н печать функция?н висьтавт?г.
Азия Мушар карта вылын
百度 2017年12月8日,中共中央政治局就实施国家大数据战略进行第二次集体学习。

Азия - му юк?нъясысь медыджыд. Куйл? войвыв шарджынйын. ?тув Европак?д артм?д? мувеж Евразия.


Мувывтор – 43,810,582 км2.

Олысьыс – 4.050.404.193 морт.


Ыджда, куйланiн да дор?съяс


Азия – зэв ыджыд му юк?н; сiй? босьт? койм?д юк?н г?г?р став косiн верк?ссьыс да дас кык?д юк?н став мушар верк?ссьыс. Лунвылын сыл?н Малакка к?дж п?шти во? экватор?дз, а Малайя архипелаг пыр? 11° выл? лунвыв шарджынй?, сiй? ло? бытть?к? Австралия? вуджан поск?н. Войвылын Челюскин н?рыс с?мын 12°-?н оз во Войвыв полюс?дз, а Войвыв Мул?н дiясыс во?ны полюслань н?шта на мат?дз.

Кор Сингапур карын, кодi сулал? Азия лунвыв пом бердса дi вылын, тулысын лунш?р кадын шондi сулал? веськыда юр весьтын – зенитын, сэки Челюскин н?рысын сiй? тыдал? дзик эжтас дiнас.

Кор Босфор вадорын ло? лунш?ркад, сэки Дежнёв н?рыс вылын 10 час рыт нин.

Асыввылын Дежнёв н?рыс во? зэв мат?дз Америка дiн?, и т?лын Беринг висса йи вывтi позь? понъяс?н вуджны Азияысь Америка? ?ти лун?н. Рытыввылын Ич?т Азия к?дж во? мат?дз Балкана к?дж дiн?дз, кодысь Азия?с торй?д?ны саридзьяс – Эгей да Мрамор – да векньыдик висъяс – Дардан да Босфор; Босфорл?н пасьтаыс неыджыд – 600-сянь 3500 м-?дз.

Европак?д Азия ?тлаась? топыда.

Вежтасс? на костын ну?д?ны Урал кер?съяс?д асыввывла дор?дыс, Урал ю кузя да Кума-Маныч лажмал?м?д.

Африка дiн?дз Азия сiдзж? во? зэв мат?. Суэц канал, код?с кодй?ма Суэц вуджанiн вом?н, с?мын 100–130 м пасьта, Баб-эль-Мандеб – араб ног?н ?синва ?дз?с? – висл?н пасьтаыс 37 км.

Кык боксянь Азия?с кытшал?ны кынмывт?м океанъяс; койм?д боксянь – рытыввывсянь сы берд? во?ны саридзьяс койм?д океанл?н – Атлантувсал?н. Войвылын Азия?с кытшал? Войвыв йиа океан.

Дор?сыс Азиял?н абуджык вундал?м Европал?н дорысь: к?джъяс да дiяс танi босьт?ны вит?д пайс? став мувывторсьыс. Саридзьяс ом?ля пыр?ны материк пытшкас; танi эм?сь мутасъяс саридзсянь 2 сюрс км сайын дай ылынджык. Но саридзьяс да куръяяс вель ёна ж? пыр?ны Азия вадоръяс?, торъя нин асыввыв вадоръяс?.

Войвылын Азиял?н куим к?дж: Ямал, Таймыр да Чукотка; Войвыв йиа океан артм?д? саридзьяс: Кара, Л?пта, Асыввыв-Сибырса да Чукотка. Таймырсянь войвывланьын куйл? Войвыв Му архипелаг, а асыввылын Таймырсянь – Выль-Сибырса дiяс, Врангель дi. Азиялысь асыввыв вадоръясс? кытшал?ны Л?нь океанса саридзьяс: Беринг, Оката, Ниппонса, Виж, Асыввыв-Китайса, да Лунвыв-Китайса саридзьяс.

Лунвылын Азияысь ми аддзам куим ыджыд к?дж: Аравия, Индостан да Индокитай; асыввылын – Камчатка да Коръё, рытыввылын – Ич?т Азия. Таысь ?тдор, Азияса вадоръясын эм?сь уна дiяс. Асыввывтi най? артм?д?ны сик?тш моз нюжалан лёдзъяс; сэнi медся гырысь дiяс – Курила, Ниппон дiяс да Сахалин, код?с торй?д? материкысь Тотара вис; асыв-лунвылын – Тайвань дi да Пилиппинса дiяс, мирас медся ыджыд Малайя архипелаг, кытч? пыр?ны ыджыд дiяс: Борнео, Суматра, Калимантан, Ява, кодъяс шусь?ны Сунда дiяс?н.

Азия лунвылын – Индiа океан; сыл?н саридзьяс – Аравияса да Г?рд, куръяяс – Бенгал да Перс. Индостансянь лунвывланьын – Шри Ланка (Цейлон) дi, а Ич?т Азиясянь лунвывланьын – Кипр дi. Азиял?н дор?сыс зэв сибыд вадорса канмуяс костын ?та-м?дк?д саридз вывтi волысь?млы, а сiдзж? и мук?д му юк?нъяск?д волысь?млы. Асыввыв вадоръясыс Азиял?н йитч?ны лунвыв вадоръяск?д Малакка да Сунда висъяс?н, а лунвыв вадоръясыс Азиял?н рытыввыв вадоръяск?д да став Европак?д – Баб-эль-Мандеб виск?н да Суэц канал?н. Австралияк?д да Африкак?д Азия йитч? Индiа океан вывтi мунан туйяс?н, а Америкак?д – Л?нь океанса туйяс?н. Панама канал пыр мун? м?д туй, кодi йит? Азия?с Европак?д.

Кол? шуны, географияса куйланiныс Азиял?н бур, но абу, дерт, Европал?н кодь, сы в?сна мый Азия куйл? Атлантувса океанса т?дчана саридзвыв туйясысь бокын.


Верк?с

Азия космоссянь видзодл?м?н

Азия аслас мусюръяс серти медся джуджыд му юк?н. Медш?р вывтасъяс сэнi ло?ны дорвыв мунысь кер?съясысь (кер?с лёдзьясысь), кодъяс унджыкыс сулал?ны мылькъяладорнас (ортсыладорнас) либ? Индiа океанлань, либ? Л?нь океанлань бан?н. Мылькъя ортсыладорнас лунвывлань – Индiа океанлань – берг?дч?м?н сулал?ны Гималаяс, Каракорум, Кунь-Лунь, Гиндукуш да Алтай. Войвылын Алтай да лунвылын Гималаяс костын куйл? ыджыд кер?са мутас, шусь? Пытшк?с Азия?н либ? Медш?р-Азияса кер?саин?н; лунвылас танi эм Тибет плато, кодi падвежал?ма уна мусюръяс?н, а войвылас – Гоби плато. Медся джуджыд кер?съяс Азияын, и став му вылын – Гималаяс. Нал?н медыджыд йывныс, Эверест, джуджтанас ло? 8882 м. Тай? том к?р?м кер?съяс нюж?дч?ны ыджыд кытшол?н да тэч?м?сь уна параллельнога мусюръясысь, кодъяс ?ти м?дысь вылынджык. Кер?с йывъясас кузялаыс некор оз сывлы лым.

Войвывланьын Гималаяссянь сулал? мирын медся джуджыд, Памирысь кындзи, Тибет плато, – 4 сюрс м г?г?р. Сэтi мун?ны рытывсянь асыввыл? уна к?р?м мусюръяс, – най?с ом?ля на т?дмал?ма, войвылын тай? платоыс помась? джуджыд Кунь-Лунь мусюр?н; некымынлаын сiй? кып?дч? п?шти 8 км судта?дз океан тшуп?дсянь.

Сэнi, к?нi Гималаяс да Кунь-Лунь ?тлаась?ны Гиндукушк?д да Тянь-Шаньк?д, сулал? кер?с г?р?д Памир, судтанас сiй? оз сетчы Тибетлы. Сыл?н йылыс – Исмаил Самани пик – 7495 м джуджта. Рытывланьын Памирсянь эм?сь платояс Иран да Ич?т Азия; войвылын дай лунвылын най? помась?ны к?р?м мусюръяс?н. Тай? мусюръясыс ло?ны Европаса к?р?м кер?съясл?н куйланiнъяс, кодъяск?д най? войд?р в?лiны ?тпомся?сь.

Тай? йит?дыс быри, кор артмис Эгей саридз.

Рытыввыв Азиял?н медся джуджыд мусюръясыс – Эльбрус да Медш?р Кавказса мусюр, сыл?н медыджыд йывъяс Эльбрус (5833 м) да Казбек (5043 м). Медш?р Кавказса мусюрсянь лунвывланьын сулал? кус?м вулканъяса Арменияса кер?саин Арарат (5156 м) да Алагез (4095 м) йывъяснас.

Видз?дны к? Памирсянь асыввыл?, сэнi Гималаясл?н, Кунь-Луньл?н да Тибетл?н кер?с чукыръяс ыджыд кытш?н берг?дч?ны асыв-лунвыл?, Индокитай к?дж выл?, да мун?ны водз? Малайя архипелаг вывтi. Тадзи том к?р?м кер?съясл?н в?ньыс вудж? став Азия материкс? да юк? сiй?с кык не?тгырся юк?н?. Тай? кер?с в?нь местаас войд?р в?лi важ муш?р саридз Тетис; тай? саридзысл?н пыд?сыс кайигас в?чис кер?с чукыръяс, медся джуджыдъясс? му вылын.

Лунвывланьын том к?р?м кер?съяс в?ньсянь куйл?ны тш?тшк?с из лок?бъяс – платояс Декан да Аравия; най? уна миллион во?н водзджык ло?ма?сь к?р?м в?ньса кер?съяс серти да зэв важ кадъяс? ?тлаасьлiсны Африкак?д – гы кодь?сь най? и асланыс тэчасног серти. Индостанса да Месопотам увтасъяс артмисны саридз куръяясысь, кодъяс?с тыртiсны юяс. Месопотам увтас войд?р в?влi Перс куръял?н юк?н, а Индостанса увтас артмис вис местаын, кодi ?тлаавлiс Бенгал куръя?с Аравия саридзк?д.

Войвывланьын да асыв-войвывланьын том к?р?м кер?съяс в?ньсянь эм?сь уна мук?д мусюръяс да тш?тшк?с платояс, най? артмисны кер?съяс пуксь?мла. Медыджыдыс тай? мусюръяс пытшкысь Тянь-Шань, кодл?н йылыс Хан-Тенгри. Тянь-Шаньын кер?съясыс ?нi и артм?ны на, к?нi ?ттш?тш овл?ны ыджыд мув?р?мъяс. Алтай, Саянъяс, Байкал кер?съяс. Ябалган, Станов?й, Янайывса да Черск?й кер?съяс – ставныс най? чург?дч?м кер?съяс, кодъяс артм?ма?сь зэв важся к?р?м ёна киссь?м кер?съяс местаын. Войвылын Саянъяс да лунвылын Кунь-Лунь костын эм?сь уна платояс; т?дчанаджыкыс на пытшкысь – Монгол муын Гоби плато; рытыввыл? сiй? вудж? Рытыв-Китай плато?.

Туран да Рытыв-Сибырса увтасъяс – увлань лэчч?м паськыд местаяс, кодъяс куйл?ны рытыввылын Урал кер?съяс, асыввылын Ш?р-Сибырса плато да лунвылын Копет-Даг костын. Тай? увтасъясыс ?тлаась?ны Асыввыв-Европаса шыльыдiнк?д, да ?тлаын сык?д артм?д?ны му вылын медся ыджыд шыльыдiн. Асыввылын Азияын эм кык увтас – Китайса да Маньчжур, най? артмисны сiдзи ж?, кыдзи Месопотам увтас. Асыввыв вадоръясын Азияын тыдал?ны му кыш уськ?съясл?н туйяс, кодi мунiс Л?нь океан вадоръяс п?л?н. Тай? уськ?съясыс т?дч?ны Китайса кер?съяс, Сихотэ-Алинь да Ыджыд Хинган кер?съяс тшуп?дъясын. Сахалин, Тайвань, Пилиппинса да Ниппон дiяс – ставыс тай? кер?с лок?бъяс, кодъяс чукталiсны материксьыс жуглась?мъяс дырйи; Оката, Ниппонса да кыкнан Китайса саридзьяс ж? артмисны лэчч?м (в?й?м) косiн юк?нъяс местаын. Азия вадоръясын Л?нь океан зэв джуджыд – танi эм?сь 8–9 и и весиг 10 сюрс м джуджта джумъяс. Уськ?съясыс и жуглась?мъясыс мунлiсны танi зэв важ кадъяссянь дай мун?ны и ?н?дз. Та йылысь висьтал?ны зэв тш?кыд да зэв ыджыд мув?р?мъяс Ниппонса, Пилиппинса, Курила да мук?д дiяс вылын. Та йылысь ж? висьтал?ны и зэв уна ыпъялан вулканъяс – тай? дiяс вылас ж? да Камчатка к?дж вылын.

Малайя архипелаг – косiнл?н коляс, кодi войд?р ?тлаавлiс Азия?с Австралияк?д. Сэнi вулканъяс сулал?ны потас визьяс?дыс кык мегыр?н: ?тиыс мун? Сунда дiяс?д – Суматра, Ява да мук?д дiяс вывтi, а м?дыс – Пилиппинса дiяс вывтi да Калимантан вывтi, сiдзк? Азия асыввыв вадоръяс п?л?н. Суматра да Ява костын эм вулкан Кракатау. 1883-?д во? сэнi лоис зрыв, кодысь п?шти став Кракатау дiыс кайис сын?д?. Ру, газ, из да п?им сюръя шыбытчис 80 км судта?дз. Зрывыс кылiс Цейлонын да Пилиппинса дiяс вылын. Суматра да Ява вылын уна й?з кувсисны саридз гыясысь, кодъяс зрыв б?рын ызгысисны вадорас.

Му уджал?млы Азия верк?с уна боксянь абу бур. Сэнi вывтi уна куш кыртъяс да мусин?н вевттьыт?м изъяинъяс. Сэсся тыр?ма кер?съяс?н: уна места босьт?ны з?м кер?с бокъяс, кырк?тшъяс, сёртасъяс. Уна эм сэтш?м джуджыд мутасыс, к?нi оз позь уджавны видзму. Медш?р юк?нъясс? сылысь вадоръясысь торй?д?ны джуджыд мусюръяс, тай? сь?кт?д? йит?дъяс, та понда ж? климатыс пытшк?с мутасъясл?н кос. Но век ж? Азияын увтасъяс вевтть?ны нёль?д юк?нс? сыл?н верк?слысь да ?тлаын босьт?м?н ло?ны ыджыдджык?сь став Европаысь. Торй?н бур?сь видзму уджал?м выл? Индостанса да Китайса увтасъяс. Медся т?дчана мупытшкса шедтасъяс Азияын – изшом, мусир, зарни да озысь. Най? разал?ма?сь зэв абу ?ткодя.

Изшом куйл? важ массив доръяс п?л?н. Торъя озыр?сь изшом?н Сибыр (Кузбасс, Алтай), Казахстанын Караганда бассейн да войвыв Китай. Мусир эм к?нсюр? том к?р?м кер?с бокъясын; торъя озыр?сь мусир?н Аравия, Рытвыввыв Сибыр, Кавказ (Баку да Грозн?й), Иран да Индокитай, а сiдзж? Ыджыд Сунда дiяс. Т?дчана куйласъяс мусирл?н сiдзж? эм?сь Месопотамияын да Сахалин дi вылын. Зарни с?нъяс да киссь?съяс эм?сь медсяс? важ кристаллсяма массивын; торъя озыр?сь зарни?н Асыввыв Сибыр да Якут му. Озысь куйл? медсяс? Малакка к?джын да Сунда дiяс вылын, кодъяс ло?ны Азия материкл?н нюжал?м?н. К?рт рудаяс?н озыр местаяс аддз?ма Азияысь этшалаын на, медсяс? Китайын да Сибырын, Ангара ю г?г?рын и Ылi Асыввылын. Но Азияын ?н?дз на коль?ны т?дмавт?м?сь вывтi гырысь ылд?съяс.


Климат


Т?лын материкыс Азиял?н к?дзал? ёнджыка сiй?с кытшалысь саридзьясысь. К?дзыдъяс сулал?ны не с?мын Войвыв Азияын, но и Пытшк?с Азияын – Гималаяс?дз. Тай? став ылд?с вылас чук?рм? к?дзыд сын?д масса, кодi мун? асыввыл? да лунвыл? шоныд океанъяслань. Тадзи артм?ны т?вся муссонъяс. Океанъясын тай? кадас атмосфераса личк?мыс ич?т, а материк вылын – ыджыд. Т?въяс к?дзыд материксянь вай?ны асыввыв вадоръяс? ён к?дзыдъяс, а Лунвыв Азия?с наысь прам?я сай?д?ны кер?съяс. Но век ж? и Лунвыв Азияын т?лын т?въяс п?льт?ны материксянь океан?. Т?вся муссонъяс быдла? вай?ны кос да сэзь поводдя.

Гож?мын материкыс Азиял?н шонал? ёнджыка, сiй?с кытшалысь саридзьясысь. Личк?мыс сэнi чин?, да сэтч? уськ?дч?ны вас?д т?въяс Индiа да Л?нь океанъясысь – тадзи п?льт?ны гожся муссонъяс; най? вай?ны уна зэръяс, торъя нин сэтш?м местаясын, к?нi най? паныдась?ны кер?съяск?д. Пытшк?с Азия?, код?с сай?д?ны джуджыд кер?съяс, най? п?шти оз веськавны; сэнi гож?мын вывтi жар да кос. Рытыввыв Азия? муссонъяс Индiа океансянь оз ж? веськавны, да сэнi сiдзж? гож?мын овл? кос да жар, а содт?д и шондiыс сэнi гожся лунш?ркад? овл? п?шти зенитын.

Став Азияс? климат серти позь? юкны, тадзи: Пытшк?с Азия, Асыввыв Азия, Лунвыв Азия, Рытыввыв Азия да Войвыв Азия.

Пытшк?с Азияын континентвывса – материквывса – климат, гож?м да т?в, лун да вой, ёна торъял?ны шонт?г серти. Гож?мын кым?рт?м енэжсянь шондi ёна п?ж?; платоясл?н верк?сыс донал?; шоныд кос сын?д кай? вывлань т?вныръяс?н; най? лэпт?ны зэв выл?дз дзонь кым?ръяс?н лыа да бус. Сын?дыс гудырм?, шондiыс ?два тыдал? бус пыр, г?г?р – бытть? ру пытшкын. Пытшк?с Азия? во?ны кос т?въяс нин, сы понда сэнi усь? этша ен?жва. С?мын Пытшк?с Азия доръясын да кер?с бокъясын овл?ны унджык зэръяс, а медся джуджыд кер?с вывъясас усьл?ны лымъяс. Но лым вежтасыс кер?съясын куйл? зэв вылын: войвыв Тибетын, Хуанх? ю заводитчанiнын, 5 км судтаын, а лунвыв Тибетын весиг 5? км судтаын. Т?лын став Пытшк?с Азияыс ёна к?дзал?; к?дзыд сын?д л?нь да сэзь, енэжваяс т?лын усь?ны н?шта этшаджык гож?мын дорысь. С?мын шочиника платояс выл? веськавл?ны шоныдджык да вас?дджык т?въяс океан вадоръяссянь, сэки артм?ны кым?ръяс да усь? лым; но т?вбыд?н усь? вывтi этша лым, ?два вевттьышт? мус?; к?ялыысьяс видз?ны сэнi ассьыныс ск?тс? и т?лын лудъяс вылын.

Асыввыв Азияын мун?ны гожся муссонъяс, кодъяс пыр?ны пытшк?с мутасъясас 1000 – 1500 км сай?дз, медся уна енэжваяс усь?ны кер?съяса вадор п?л?нъясын, сiй? кад?, кор саридзсянь во?ны циклонъяс. Т?вся муссонъяс дырйи к?дзыдъяс паськал?ны ылi лунвыл?, весиг войвыв Китайын, Муш?р саридз пасьт?с вылын, кынм?ны юяс. Тулысын да арын, гож?мся да т?вся муссонъяс вежсиг?н, кор паныдась?ны к?дзыд да шоныд т?въяс, Азияса вадоръястi мун?ны ыджыд т?в ныръяс, – тайфунъяс. Най? артм?ны тропикдорса в?ньын восьса океанын да Азияса вадоръяслань матыстчиг?н в?ч?ны ыджыд опустошениеяс Пилиппинса да Ниппон дiяс вылын.

Ыджыд т?дчанлун Асыввыв Азияса климатлы кут? шоныд Куро-Сиво визув; сiй? тырт? уль ру?н сы весьттi вылыс?д мунысь муссонъяс да видз? кынм?мысь п?шти ставнас Ниппон саридз?с.

Лунвыв Азия?с – м?дног к? Индостан, Индокитай да Малайя архипелаг?с – вудж?ны тропик да экватор, да климатыс сэнi жар. Гож?мын шондiыс овл? дзик юр весьтын да сот? зэв ёна. Весиг т?вся т?лысьяс? шондi кай? енэжтассянь выл?; т?в, кыдзи ми сiй?с т?дам, сэнi дзик оз овлы, и муыс некор оз вевттьысьлы лымй?н. Т?лыс сэнi абу к?дзыдджык миян Украинса гож?мысь. Гож?мыс сэнi уль, енэжваясс? материк выл? вай?ны рытыв-лун муссонъяс. Дiяс вылын климат океанвывса: сэнi зэр? т?в и гож?м. Шонт?г сулал? вог?г?р 25–27°. Тайфунъяс Лунвыв Азияын овл?ны ж?, но шочджыка Асыввыв Азияын дорысь.

Рытыввыв Азияын климатыс кос, татч? гожся муссон вот?м в?сна (карта, 106 лбк.). Апрель т?лыссянь да йирым т?лысь?дз танi п?шти оз овлыны зэръяс, енэжын шоча мыччысьл?ны кым?ръяс; шондi сот? лёка: Иракын Багдад дiнын лыаыс шонал? 78°-?дз; гожсайын шонт?гыс сын?дл?н кай? 55°-?дз. Торъя нин жар поводдя пуксь?, кор локт? лунт?в – самум – донал?м Аравиясянь. Вывтасъяс вылын зэв ж? жар, но сэнi жар лунъяс вежсь?ны к?дзыд войяс?н. Жар поводдя сулал? йирым т?лысь?дз, и с?мын сёр арын, медсяс? в?льгымын, енэжын кыпт?ны зэра кым?ръяс. Най?с вай?ны циклонъяс Муш?р саридзсянь. Зэрлывл? сэтш?ма, мый Аравия да Сурия куш степьясын кос ковтысъяс – вадияс – тырл?ны ва?н. Кер?съяс вылын усьл? лым; гож?мын лымйыс сыл?, ваыс лэчч? юяс? да шоръяс?. Т?в Рытыввыв Азияын ёна шоныдджык Асыввыв Азияын серти.

Войвыв Азияын кузя сулал?ны зэв ён к?дзыдъяс – квайт т?лысь?дз дай дырджык. Муыс сэнi кынм? зэв пыд?дз да оз удит сывлыны гож?мбыд?н. Но гож?мыс сэнi шоныд. Вылысса п?встыс мул?н сэтш?ма шонал?, мый видзму овм?с в?дитны позь? и полюс кытш сайын.


Юяс да тыяс


Азияын уна гырысь юяс; на п?встысь квайт ю 4 сюрс км-ысь кузьджык?сь. Медся т?дчана юяс пансь?ны Пытшк?с Азия?с кытшовтысь кер?съясын.

Гималаяссянь лэчч?ны уна ваа юяс: Ганг, Брамапутра да Инд. Най? пет?ны Гималаяс войвыв банъясысь да визувт?ны медводзс? Тибетын негырысь визувъяс?н; сэсся джуджыд да шушт?м сёртасъяс?д письк?дч?ны Гималаяс пыр, в?ч?ны зэв уна коськъяс, босьт?ны уна вожъяс, кодъяс визувт?ны Гималаяс лунвыв банъяссянь. Гож?мын тай? юясыс ёна ойдл?ны – муссон зэръясысь да Гималаясын лым сыл?мысь. Т?лын да тулысын ёна ям?ны. Бенгал куръя? усянiнын Ганг да Брамапутра артм?д?ны дельта; тай? дельтаыс вит мында?н ыджыдджык Волга дельтаысь дай ?дй? сод?.

Тибетын заводитч?ны да Л?нь океан? усь?ны куим ыджыд ю: Меконг, Янцзыцзян, либ? Югыдл?зъю, да Хуанх?, либ? Вижъю. Ю йывъясыс нал?н ич?т ваа?сь, но Пытшк?с Азияысь муссонъяс?н к?т?дан мутасъяс? во?м б?рын най? п?р?ны зэв ыджыд юяс?; медводзс? най? визувт?ны тшуп?дъяс?д да сёртасъяс?д, а сэсся паськыд ковтысъяс?д. Медся пыжветланаыс тай? юяс пиысь – Янцзыцзян. Сы вывтi гож?мын весиг океанвывса суднояс верм?ны кайны ва паныд 1000 км сай?дз ю вомсяньыс.

Татш?м пыжветл?мыс Янцзыцзян юл?н ло? со мый понда: сiй? кызвын юк?ннас визувт? чорыд кер?с породаяс п?вст?д, сы понда воргаас сыл?н ом?ля пуксь? ва?н вай?мтор.

Хуанх? ю, м?дар?, пыжветл?млы озджык л?сяв. Аслас гудыр ваас сiй? ну? зэв уна виж нюйт, лёсс, тай? нюйтыс пуксь? ю пыд?сас кывтыдланьын, да сэнi артм?ны пыр выль да выль косьтъяс. Кадысь кад? Хуанх? юыс весиг дзик?дз вежл? ассьыс туйс?; 80 во сайын сiй? эз усьлы Чжили куръя?, кыдз ?нi, а усьлi Виж саридз?, Янцзыцзян ю вомсянь неылын.

Хуанх? ю вак?д вай?мторъяс?н вевтть?ма Китайса увтас. Китайса увтас местаын важ?н в?лi саридз куръя, код?с уна нэм ч?ж?н тырт?ма нюйт?н тай? юсяньыс. нюйтыс кызвыннас тэчсь?ма лёссысь, код?с ю петк?д? Пытшк?с Азияысь.

Асыввыв Азияса юяс вылын – Янцзыцзян, Хуанх?, а сiдзж? Амур вылын п?шти быд во гож?м помын овл?ны ойдл?мъяс, кодъяс т?кыда ну?ны сиктъяс да к?дз?м муяс; сэки Китайын й?з кул?ны сюрсъяс?н. Ойдл?мъяс овл?ны, кор циклонъяс мунiг?н ?ддз?ны зэръяс. Тотара виск? усь? уна ваа, пыжветлана Амур ю.

Войвыв Азияса юяс – Об Иртышк?д, Енисей Ангарак?д, Лена Алданк?д да мук?д – зэв кузь?сь да ваа?сь; енэжваяс сэнi овл?ны этша, но зато сэнi и пактал?мыс ич?т, а ва чук?рманiнъясыс бассейнъясл?н зэв гырысь?сь. Тулысын лым сылiг?н тай? юясыс зэв паськыда ойдл?ны лым сыл?мысь. Суднояс ветл?млы най? зэв л?сялана?сь, но дыр кежл?, воджын кежл? дай дырджык кынмыл?ны. Визувт?ны най? шыльыдiнъяс?д л?ня, но к?нсюр? чург?дч?м тшуп?дъяс вуджиг?н в?ч?ны гырысь коськъяс. Торъя уна коськ Енисей ю вожын – Ангара вылын, кодi пет? Байкал тыысь. Ачыс Байкал тыыс куйл? джуджыд уськ?са лайколын.

Пытшк?с Азияын да Туран увтасын юяс этша, океанъяс?дз най? оз воны, либ? вош?ны лыаяс п?встын, либ? помась?ны тупк?са тыясын. Татш?м?сь – Тарим, усь? Лобнор ты?, Или, усь? Балхаш?; Сыр-Дарья да Аму-Дарья. Каспи да Арал сола ваа тыяс – тай? в?вл?м саридзьясл?н колясъяс. Тай? кос инъясас юяс зэв колана?сь му к?т?д?м выл?. Гож?мын, кор кер?съясын сыл? лым, юяс ойд?ны да ну?ны уна ва.

Рытыввыв Азияын юяс сiдзж? зэв этша. Медся т?дчанаясыс на пиысь Тигр Евфратк?д, кодъяс визувт?ны Перс куръя?; тай? юясыс ойд?ны т?лын. Гож?мын най? босьт?ны вас? кер?свывса лымйысь да сет?ны сiй?с к?т?д?м выл?. Уна юяс помась?ны танi сола тыясын. ?ти татш?м тыыс, кодi шусь? Кул?м саридз?н, куйл? уськ?са лайколын, тшуп?дыс сыл?н 394 м-?н улынджык океан тшуп?дысь. Му вылын абу м?д ты, кодл?н тшуп?дыс лэчч?ма татш?м ул?дз. Ваас сыл?н 24% сов, и ваыс сэтш?м топыд, весиг морт сэнi оз в?й; тай? тыс? шу?ны Кул?м ты?н, сы в?сна мый ни быдм?г, ни пем?с сэнi абу.

Азияса юясл?н т?дчанлуныс морт овм?сын вывтi ыджыд: най? абу с?мын волысян туйяс, най? сет?ны муяс да садъяс к?т?д?м выл? ва оз с?мын Рытыввыв да Пытшк?с Азияын, но и Лунвыв да Асыввыв Азияын; сэнi став й?з пытшсьыс койм?д юк?ныс ол? муяс?с к?т?д?м помысь.


Быдм?гъяс да пем?с улов


Лунвыв Азияын, к?нi шондi ёна п?ж?, к?нi усьл? уна енэжва, быдм?ны тропикдорса в?ръяс; най? вевтть?ны медся вас?дiнъясс? Индостанын да Индокитайын да ыджыдджык юк?нс? Малайя архипелаглысь. Тай? в?ръясас, кодъяс быдм?ны 60 м судта?дз, быд воськолын паныдась?ны век выль да выль породаа пуяс; на п?всын быдсикас пальмаяс, кодъяс кут?ны зэв ыджыд т?дчанлун. Уна пальмаяс сет?ны сёян плодъяс. Сагоа пальмал?н сёй?ны сь?вм?сс?. Вадорын уна кокоса пальма, кодi сет? ?рекъяс да кокос й?в. Пуяс тропикдорса в?рын быдм?ны некымын судта?н м?да-м?д вывтiыс да артм?д?ны мунны позьт?м, лианаяс?н гарт?м лёкин; лианаяс кузьтанас овл?ны 300 м-?дз; быдлаын пу вожъяс вылын тыдал?ны эпифит быдм?гъяс, кодъяс ол?ны мук?д пу вожъяс да ч?ръяс вылын, и паразит быдм?гъяс, кодъяс босьт?ны с?зъясс? мук?д быдм?глысь. Саридзса вадоръяс п?л?н кыссь?ны мангрова в?ръяс сэтш?м пуяс?н, кодъясл?н вужъясыс тул?мъяс дырйи сюр?ны ва ул?, а ямл?м дырйи – восьса?сь.

Косджык инъясын Лунвыв Азияын эм?сь тропикдорса в?ръяс, кодъясл?н киссьыл? корйыс кос кад дырйи, да саваннаяс, кодъяс тыр?ма?сь турун?н либ? в?дит?ма морт ки?н да сет?ны вывтi бур артм?мс? няньяслысь либ? мук?д в?дитан быдм?гъяслысь. Тропикдорса в?ръясл?н мусинъяс да саваннаяс Азияын – г?рдмуа?сь; тай? мусинъясыс мун?ны Африкаса г?рдму выл?. Саваннаясын эм?сь сь?д, миян сь?дму выл? мунысь мусинъяс.

Тропикдорса в?ръясын да саваннаясын ол?ны зэв уна быдсяма пем?съяс, мук?дыс сёй?ны быдм?гъяс да плодъяс, мук?дыс п?тк?дч?ны яй?н; уна?н на пиысь ол?ны с?мын тропикдорса в?ньын, ш?ркоддь?м мутасъясын най? оз вермыны овны – пол?ны к?дзыдысь. Татш?м?сь, шуам, мортнога ?блезянаяс – орангутанг да гиббон – да кыз кучикаяс – индiвывса сл?н, сюраныр да тапир.

Яйсёйысьяс пытшкысь медся ёныс Лунвыв Азияын тигра; ол? сiй? тростник да бамбук расъясын. Паг?дан кыйяс, шуам, ?чкиа кый, ол?ны быдлаын – в?ръясын и, саваннаясын и; юясын эм?сь крокодилъяс. Вывтi уна сикаса п?ткаяс пиысь торъя мича?сь фазанъяс, павлинъяс да попугайяс.

Лунвыв Азияын к?ть и уна быдсяма пем?сыс, но абу?сь к?инъяс, ручьяс да руд ошъяс, кодъяс ол?ны быдлаын мук?д Азияын, а сiдзж? Европаын да Америкаын. Татысь тыдал?, мый Лунвыв Азия – пем?съяс серти торъя мутас.

Асыввыв Азияын – Китайын да Ниппонын – асчужан быдм?гъяс коль?ма?сь с?мын кер?саинъясын. Сэнi быдм?ны сор?н паськыд коръяса пуяск?д, кодъясл?н киссьыл? т?в кежл? корйыс, пыр веж пуяса в?ръяс, – камелияяс, лавръяс. Медш?р мусинъясыс Асыввыв Азияын – г?рдму шоныдджык да вас?д местаясын, вижму косджык да ыркыдджык местаясын, кутш?м войвыв Китайын.

Асыввыв Азияын й?зыс зэв топыда ол?ны, да муыс сэтш?ма уджал?ма морт?н, мый танi кид пем?съяс коль?ма?сь этша. Най? либ? Лунвыв Азияса, либ? Пытшк?с Азияса, либ? Войвыв Азияса пем?съяс кодь?сь ж?. Шуам, Китайса кер?с сёртасъясын эм?сь павлинъяс да фазанъяс, а Ниппонын в?ръясас ол? б?жт?м, г?рд чуж?ма ?блезяна – макака. Крокодилъяс нек?н му вылын оз пырны татш?м ыл? войвыл?, кыдзи Китайын да Коръёын; шоръясын Ниппонын эм?сь ыджыдысь-ыджыд, 1? м-?дз кузьтанас, саламандра, кодi мун? лёкгаг выл?. Ставыс тай? – тропикдорса пем?съяс. Но сэнi ж?, Асыввыв Азияын, ол?ны к?инъяс, ручьяс, ошъяс, а сiдзж? степвыв антилопаяс да кид осёлъяс, кодъяс аслас?сь Пытшк?с Азиялы.

Войвыв юк?нас Асыввыв Азияын, Амур да сiй? веськыдвыв вожъяс п?л?н, быдм?ны коръя в?ръяс – тыпу, вяз, клён да мук?д пуяс. Пуяс г?г?рыс сэнi гартч?ны лианаяс да асчужан виноград, кодi сет? сёян плод. Мусинъяс п?им сора?сь. Тай? в?ръясыс зэв озыр?сь пем?съяс?н, танi эм?сь и тропиквывса пем?съяс, и ылi войвывса пем?съяс. Танi тигр паныдась? руд ошк?д, леопард – в?ркаськ?д, низь – измышкак?д. Танi эм?сь уна кабанъяс, козуляяс, фазанъяс, в?р каньяс да к?инъяс.

Пытшк?с Азия да Рытыввыв Азия вевттьысь?ма?сь г?ль степьяс?н да овт?минъяс?н, на пытшкысь медся гырысьясыс: асыввылын Гоби, ш?рас – Такла-Макан да рытыввылын – Аравияса. Степьяс да овт?минъяс паськыд визь?н мун?ны Хинган подувсянь Г?рд саридз дор?дз да вудж?ны водз? Африка?; в?ръяс тай? визяс паныдасьл?ны с?мын кер?с банъясын, к?нi усь? унджык ен?жва, да оазисъясын юяс п?л?н.

Степьясын быдм?ны турунъяс – типчак, полынь; быдм?ны най? шоча, мус? оз вевттьыны дорвыв. Тулысын лым сыл?м б?рын либ? т?вся зэръяс б?рын Иранын да Сурияын степвыв турунъяс быдм?ны ?дй?, дзоридзал?ны да вай?ны к?йдыс; гож?м пуксиг?н заыс нал?н косьм? нин, ловъя?сь коль?ны с?мын мупытшса вужъясыс да шмакъясыс, да н?шта топыд кыша к?йдысъясыс. Мусинъяс тай? степьясын каштан р?ма?сь да рудовг?рд?сь.

Овт?минъясын быдм?гъяс н?шта на этша, степьясын серти: ставыс сiй? либ? турунъяс, кодъяс тулысын ?дй? быдм?ны да регыд косьм?ны, либ? саксаул сяма кустаинъяс, корт?м?сь либ? посньыдик коръя?сь да зэв кузь вужъя?сь. Дзик ?тип?л?с пуяс – саксаул.

Оазисъясын быдм?ны плод ваян пуяс, шуам, ябл?ка, персика, абрикоса пуяс; Рытыввыв Азияын – пыр веж пуяс, шуам выйпу; Иран лунвылын да Аравияын – финика пальма.

Пытшк?с Азияын степьясас ол?ны уна йырсьысьяс да гыжъя пем?съяс, кодъяс сёй?ны турун; т?в кежл? йырсьысьяс – сурокъяс, сусликъяс – дыр кежл? дзебсь?ны му пытшк? да узь?ны; гыжъя пем?съяс ж? – кид осёлъяс (куланъяс), антилопаяс, – йир?ны турунс? лым улысь, – лымйыс степьясын усьл? зэв ляпкыдика.

Торъя нин озыр пем?с мир Тибетын, джуджыд лудъяс вылын, к?нi оз овны й?з, а сы в?сна гыжъя пем?съяс ветл?ны зэв ыджыд чук?ръяс?н, – ветлысь-мунысьяс лыддьывл?ма?сь уна сё дай весиг некымын сюрс пем?с?дз чук?рас, медся тш?кыда паныдасьл?ны куланъяс, антилопаяс, якъяс – кер?свыв ?шъяс да чивзанъяс – сурок сяма йырсьысьяс.

Рытыввыв Азия степьясын да овт?минъясын эм?сь и гыжъяяс, и йирсьысьяс, но этшаджык?н?сь. Эм?сь кутш?мсюр? яйсёйысь пем?съяс (африкасаяс), шуам, гиенаяс, шакалъяс; Аравияын эм?сь левъяс. Азияса ылi войвыв вевттьысь?ма тундра?н. Лунвывланьынджык мун? тайга, к?нi мусиныс п?им сора либ? нюр сора. Войвыв Азия озыр стр?итчан в?р?н да дона куа пем?съяс?н, а сiдзж? и п?ткаяс?н; на пытшкысь мук?дыс пыр ол?ны тайгаын, мук?дыс во?ны татч? гож?м кежл? Лунвыв да Рытыввыв Азияысь. Торъя уна п?тка чук?рмыл? гож?мын тундраын. Сэнi дженьыдик гожся кад? най? быдт?ны пиянс?, сэсся б?р лэбзь?ны шоныд муяс?, туйс? кут?ны юяс п?л?н да саридз вадоръяс п?л?н.

Азия – уна в?дитан быдм?гъясл?н чужанiн. Азияын морт медводз аддзис дик?й шобдi, шабдi, лук. Лунвыв Азия – рисл?н, сакара тростникл?н, чай пул?н, бананл?н, ?гуречьясл?н чужанiн; Асыввыв Азия – апельсинъясл?н да мандаринъясл?н чужанiн.

Азияысь петiсны п?шти став гортса пем?съяс, кодъяс?с в?дит?ны ?нi став му юк?нъясын. Азия степьясысь петiсны в?в да верблюд; Пытшк?с Азия степьясын и ?нi на эм?сь кид в?въяс. Азияысь ж? петiсны сюра гырысь ск?т, – м?съяс да буйволъяс, а сiдзж?, ыж, к?за да порсь. Тибетын видз?ны кер?свыв ?ш – як, код?с некод оз вермы вежны джуджыд кер?свыв транспортын; Индiын – г?рба ?ш – зебу; сэнi ж? – Индiын да Индокитайын кесъял? мортлы став пем?съяс пытшкысь медся ёныс – сл?н.


Канмуяс да мутасъяс


Азиял?н мутасъяс ?ВК серти:

  Войвыв Азия

  Ш?рвыв Азия

  Рытыввыв Азия

  Лунвыв Азия

  Асыввыв Азия

  Асыв-лунвыв Азия


Мутас, канму[1] Мувывтор
(km2)
Олысь лыд
(2008' вося юль 1' лун кежл?)
Й?зл?н тш?кыдлун
(км2-ын)
Юркар
Ш?рвыв Азия:
Казахстан[2] 2,724,927 15,666,533 5.7 Астана
Кыргызстан 198,500 5,356,869 24.3 Бишкек
Таджикистан 143,100 7,211,884 47.0 Душанбе
Туркменистан 488,100 5,179,573 9.6 Ашхабад
Узбекистан 447,400 28,268,441 57.1 Ташкент
Асыввыв Азия:
Китайса войтыр республика (КВР)[3] 9,584,492 1,322,044,605 134.0 Пекин
Гонконг[4] 1,092 7,903,334 6,688.0
Макао[5] 25 460,823 18,473.3
Китайса Республика (Тайвань)[6] 35,980 22,920,946 626.7 Тайбей
Япония 377,835 127,288,628 336.1 Токио
Войвыв Корея 120,540 23,479,095 184.4 Пхеньян
Лунвыв Корея 98,480 49,232,844 490.7 Сеул
Монголия 1,565,000 2,996,082 1.7 Улан Батор
Войвыв Азия:
Рочму[7] 13,115,200 140,702,092 3.0 М?скуа
Асыв-лунвыв Азия:[8]
Бруней 5,770 381,371 60.8 Бандар Сэри Бегаван
Мьянма (Бирма) 678,500 47,758,224 62.3 Найпйидо[9]
Камбоджа[10] 181,035 13,388,910 74 Пномпень
Асыввыв Тимор[11] 15,007 1,108,777 63.5 Дили
Индонезия[12] 1,419,588 237,512,355 159.9 Джакарта
Лаос 236,800 6,677,534 24.4 Вьентьян
Малайзия 329,847 27,780,000 84.2 Куала-Лумпур
Филиппинъяс 300,000 92,681,453 281.8 Манила
Сингапур 704 4,608,167 6,369.0 Сингапур
Таиланд 514,000 65,493,298 121.3 Бангкок
Вьетнам 331,690 86,116,559 246.1 Ханой
Лунвыв Азия:
Афганистан 647,500 32,738,775 42.9 Кабул
Бангладеш 144,000 153,546,901 926.2 Дакка
Бутан 47,000 682,321 14.3 Тхимпху
Индия [13] 3,167,590 1,147,995,226 318.2 Дели
Иран 1,648,195 65,875,223 42 Тегеран
Мальдив дiяс 300 379,174 1,067.2 Мале
Непал 140,800 29,519,114 183.8 Катманду
Пакистан 803,940 167,762,049 183.7 Исламабад
Шри-Ланка 65,610 21,128,773 298.4 Шри-Джаявардена-Пура-Котте
Рытыввыв Азия:
Абхазия[14] 8,700 330,000 111.7 Сухум
Армения[15] 29,800 2,968,586 111.7 Ереван
Азербайджан[16] 46,870 3,845,127 82.0 Баку
Бахрейн 665 718,306 987.1 Манама
Кипр[17] 9,250 792,604 83.9 Никосия
Палестинаса Газа[18] 363 1,537,269 3,315.7 Газа
Грузия[19] 20,460 4,630,841 99.3 Тбилиси
Ирак 437,072 28,221,181 54.9 Багдад
Израиль 20,770 7,112,359 290.3 Иерусалим [20]
Иордания 92,300 6,198,677 57.5 Амман
Кувейт 17,820 2,596,561 118.5 Эль-Кувейт
Ливан 10,452 3,971,941 353.6 Бейрут
Лунвыв Осетия[21] 8,700 330,000 111.7 Цхинвал
Оман 212,460 3,311,640 12.8 Маскат
Катар 11,437 928,635 69.4 Доха
Саудса Аравия 1,960,582 23,513,330 12.0 Эр-Рияд
Сирия 185,180 19,747,586 92.6 Дамаск
Турция[22] 756,768 71,892,807 76.5 Анкара
?тувтч?м Араб Эмиратъяс 82,880 4,621,399 29.5 Абу-Даби
Палестина[18] 5,860 2,611,904 393.1 Аль-Кудс
Йемен 527,970 23,013,376 35.4 Сана
Ставнас 43,810,582 4,050,404,193 89.07
Содт?д: Египетл?н юк?н (Синай к?дж) Рытыввыв Азияын ж? куйло.

Пасй?дъяс

  1.    Сы серти, кыдз видз?длан, азисяса мук?д мувывторс? (шуам 2, 7-8, 12, 14-16, 18, 20) позь? пыртны ?тдырйи тш?тш Европа?, Африка? либ? Окения?.
  2.   Казак муыс куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?с
  3.   Лыд? босьт?ма с?мын чиг Китайса (КВР-са) мувывтор да сэнi олысьяс; Тайвань, Гонконг да Макао сет?м?сь торй?н.
  4.   Гонконг - КВР-са торъя веськ?длана мутас.
  5.   Макао - КВР-са торъя веськ?длана мутас.
  6.   Лыдпасъяс петк?дл?ны Китайса Республика (Тайвань) киподувса мувывтор да й?зс?. Китайса войтыр республика лыддь? ставс? тай?с аслыс.
  7.   Роч му куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?
  8. Лыд? абу бост?ма?сь Р?штво дi да Кокос дiяс (Австралиял?н ортсыса мувывторъяс Индия океанын Индонезиясянь рытыв-лунвывланьын).
  9.   Мьянмаса юркар в?лi кан нимсянь вудж?д?ма Рангунысь Найпйидо? 2005' вося в?льгым 6' лун?.
  10. General Population Census of Cambodia 2008 - Provisional population totals, National Institute of Statistics, Ministry of Planning, released 3rd September, 2008
  11.   Асыввыв Тимор куйл? и Азияын, и Океанияын.
  12.   Индонезия куйл? и Азияын, и Океанияын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?: лыдо абу босьт?м Ириан Яя да Малуку дiяс, най?с тш?кыда пырт?ны Океанияса мутас? да (Меланезия/Австралайзия).
  13.   Та лыдын Дзаммуа Кашмир, код в?сна вензь?ны Индия, Пакистан да Китай.
  14.   Абхазия куйл? Рытыввыв Азияын, но культура боксянь сiй?с лыддь?ны европаса канму?н.
  15.   Армения куйл? Рытыввыв Азияын, но культура боксянь сiй?с лыддь?ны европаса канму?н.
  16.   Азербайджан куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?. Та лыдын и Нахичевань, Азербайджанл?н асвеськ?длан юк?н, кодi куйл? Армения, Тюркия да Иран костын.
  17.   Кипрыс куйл? сiдзс? Азияын - Муш?р саридз асыввыв ладорас Тюркиясянь лунвывланьын, но история да й?з ол?м боксянь сiй? топыда йит?м Европак?д. ?ВК пырт? Кипрс? Рытыввыв Азия?, а КШВ лыддь? сiй?с Мытыс Асыввывса канму?н.
  18. 1 2    ?тувтч?м войтыръяс лыддь?ны Газа?с да Рытыв Вадорс? Палестинысь мырддь?м мувывторнас, Палестинса мувывторъясыс оккупируйт?м?сь Исраэльнас, но ?нi най? дэ факто Палестинса войтыр веськ?дланiн улын?сь.
  19.   Картвел му куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?.
  20. 1980 воын Исраэльыс ю?рт?ма Ерушалаймс? ?тка да юклыт?м юркарнас (сiй? мырддь?ма арабъяслысь карыслысь асыввыв юк?н 1967 вося квайтлунъя тыш дырйи). ?тувтч?м войтыръяс дай уна канму оз пыдди пуктыны тай? ю?рт?мс?, да унджыкыс посолкерканыс? кут?ны Тель-Авивын.
  21.   Лунвыв Осетия куйл? Рытыввыв Азияын, но культура боксянь сiй?с лыддь?ны европаса канму?н.
  22.   Тюркия куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?.



Мувежъяс да му юк?нъяс
Мувежъяс
Австралия | Антарктида | Африка | Войвыв Америка | Евразия | Лунвыв Америка
Му юк?нъяс
Австралия | Азия | Америка | Антарктида | Африка | Европа
apart是什么意思 脚心发热吃什么药 双下肢静脉彩超主要检查什么 ipv是什么 左卵巢内囊性结构什么意思
姑姑的老公叫什么 外耳道湿疹用什么药 情绪波动大是什么原因 dha是补什么的 冰清玉洁是什么意思
aid是什么意思 阿罗裤是什么意思 什么是牙结石 右边脸疼是什么原因 掉头发是什么原因男性
螃蟹吃什么东西 什么时候放开二胎政策 h202阳性是什么意思 清款是什么意思 血尿挂什么科
什么是浅表性胃炎hcv8jop0ns1r.cn 小辣椒是什么意思fenrenren.com 什么教无类hcv7jop4ns8r.cn 嬴政和芈月是什么关系hcv8jop0ns7r.cn 口酸是什么原因hcv8jop0ns6r.cn
姑姑叫我什么hcv9jop2ns7r.cn 什么什么分明的成语zhiyanzhang.com 蚕豆病是什么病有什么症状bjhyzcsm.com 带状疱疹用什么药膏hcv8jop0ns7r.cn 砷对人体有什么危害xscnpatent.com
糖醋里脊用什么淀粉hcv8jop1ns5r.cn 老过敏是缺什么维生素hcv7jop6ns1r.cn 肠炎是什么原因引起的xinjiangjialails.com 经常按摩头皮有什么好处hcv9jop6ns7r.cn 自我为中心是什么意思bfb118.com
亚麻是什么植物hcv9jop2ns6r.cn 什么地笑hcv9jop3ns9r.cn 八十岁是什么之年hcv8jop1ns8r.cn 肝内脂肪浸润是什么意思hcv9jop4ns5r.cn 清奇是什么意思hcv9jop7ns0r.cn
百度